6130. 1- “Çok konuşmak bıktırır. ” (c. 1, s. 52)
6131. 2- “Konuşmaktan acizlik hüzne sebep olur. ” (c. 1, s. 57)
6132. 3- “Dilsizlik yalan konuşmaktan daha iyidir. ” (c. 1, s. 75)
6133. 4- “Dil, kalbin tercümanıdır. ” (c. 1, s. 68)
6134. 5- “Dil, sahibine karşı isyan eder. ” (c. 1, s. 114)
6135. 6- “Akıllı kimse dilini bağlayandır/koruyandır. ” (c. 1, s. 135)
6136. 7- “Dil aklın tercümanıdır. ” (c. 1, s. 141)
6137. 8- “İnsanoğlu dilinin altında gizlidir. ” (c. 1, s. 240)
6138. 9- “Dil bıraktığında yaralayan bir yırtıcıdır. ” (c. 1, s. 320)
6139. 10- “Dilsizlik konuşmaktan acizlikten daha iyidir. ” (c. 1, s. 136)
6140. 11- “Kekelemek, boş konuşmaktan daha iyidir. ” (c. 1, s. 331)
6141. 12- “İnsanın boş konuşması, kendisini değişimlere yakınlaştırır. ” (c. 1, s. 332)
6142. 13- “Kekelemek, hüccet ve delili zayıflatır. ” (c. 1, s. 332)
6143. 14- “Boş konuşmak insanın canına zarar verir. ” (c. 1, s. 332)
6144. 15- “Dil insanın terazisidir. ” (c. 1, s. 339)
6145. 16- “Düşünerek konuşmak insanı sürçmelerden güvende kılar. ” (c. 1, s. 358)
6146. 17- “Diller, içte gizli şeyleri tercüme eder. ” (c. 1, s. 362)
6147. 18- “Hak söz söylemek, konuşmakta acizlikten ve suskunluktan daha iyidir. ” (c. 1, s. 380)
6148. 19- “Konuşmada belagatın nişanesi, akıllı bir kalp ve konuşan bir dildir. ” (c. 1, s. 386)
6149. 20- “Akıllı kimse, sadece ihtiyacını ifade etmek veya delilini ispatlamak için konuşur. ” (c. 2, s. 35)
6150. 21- “Dil, aklın ağırlaştırdığı ve cehaletin hafiflettiği bir ölçüdür. ” (c. 2, s. 93)
6151. 22- “İnsanoğlu sözüyle ölçülür ve ameliyle değerlenir. O halde ağırlığı fazla olan sözü söyle ve değeri fazla olan işleri yap. ” (c. 2, s. 64)
6152. 23- “Konuşmak iki kötü hasletin arasındadır: Çok konuşmak ve az konuşmak. Çok konuşmak boş konuşmaktır ve az konuşmak ise acizliktir. ” (c. 2, s. 65)
6153. 24- “Çok konuşmak hikmet sahibi insanı sürçtürür ve sabırlı insanı bıktırır. O halde çok konuşma ki can sıkıcı olursun ve az konuşma ki horlanırsın. ” (c. 2, s. 109)
6154. 25- “Konuşmak, söz söylemedikçe senin elindedir ve söz söylediğin an sen onun elinde olursun. ” (c. 2, s. 123)
6155. 26- “Sözler korunmuş, batınlar denenmiş ve herkes elde ettiği şeyin rehinidir. ” (c. 2, s. 148)
6156. 27- “Akıl, tanıdığın şeyleri söylemen ve söylediğinle amel etmendir. ” (c. 2, s. 150)
الكلام كالدّواء، قليله ينفع و كثيره قاتل.
6157. 28- “Söz, ilaç gibidir; azı faydalı ve çoğu öldürücüdür. ” (c. 2, s. 159)
6158. 29- “Kelimeler manaların kalıplarıdır. ” (c. 2, s. 164)
6159. 30- “Konuşmanı kısalt ki kınamalardan güvende olasın. ” (c. 2, s. 178)
6160. 31- “Paran ve altınını koruduğun gibi dilini de koru. ” (c. 2, s. 180)
6161. 32- “Sürçme ve hatadan yalın olduğun zaman söylediğinle sevin. ” (c. 2, s. 186)
6162. 33- “Konuşmanı kısalt ki kınamalardan güvende olasın. ” (c. 2, s. 189)
6163. 34- “Konuşmanı azalt, arzularını kısalt ve sana günah kazandıracak veya özgür insanı senden uzaklaştıracak şeyi söyleme. ” (c. 2, s. 191)
6164. 35- “Kafanı dilinin sürçmesinden koru ve dilini sakınma, uzak görüşlük, takva ve akıldan ayırma. ” (c. 2, s. 200)
6165. 36- “Hapsini uzatmadan ve seni helak etmeden önce dilini hapset. Hiçbir şey hapsedilmeye haktan sapan ve cevap vermeye koşan dilden daha evla/layık değildir. ” (c. 2, s. 223)
6166. 37- “Güzel hitap edin ki güzel cevap işitesiniz. ” (c. 2, s. 266)
6167. 38- “Dilden sakının. Şüphesiz dil, hedefe isabet etmeyen bir oktur. ” (c. 2, s. 271)
6168. 39- “Açık saçık sözden sakının. Şüphesiz açık saçık söz, kalpte kin oluşturur. ” (c. 2, s. 298)
6169. 40- “Çok konuşmaktan sakın ki sürçmeyi çoğaltır ve bezginlik verir. ” (c. 2, s. 299)
6170. 41- “Başkalarından nakletsen bile komik söz söylemekten sakın. ” (c. 2, s. 300)
6171. 42- “Saklı olan ayıplarını ortaya çıkaran, çok konuşmaktan ve düşmanından duran şeyleri harekete geçiren çok konuşmaktan sakın” (c. 2, s. 313)
6172. 43- “Yolunu tanımadığın ve gerçeğini bilmediğin bir şey hakkında konuşmaktan sakın. Zira sözün aklının delilidir. İfadelerin marifetini haber verir. O halde kendisinden güvende olduğun şeye dil uzatmaktan sakın ve güzel bildiğin şeyler hakkında sözünü kısa tut. Şüphesiz ki bu senin için daha güzeldir ve faziletini daha iyi gösterir. ” (c. 2, s. 320)
6173. 44- “Kötü sözden sakın. Zira kötü söz sadece alçak adamları etrafında toplar ve yüce insanları etrafından uzaklaştırır. ” (c. 2, s. 314)
6174. 45- “Kardeşlerinin gıybetinde bineğini dilin kılmaktan, aleyhine bir delil olan şeyi söylemekten veya başkaları nezdinde kötülenme vesilesi olacak şeyleri ifade etmekten sakın. ” (c. 2, s. 315)
6175. 46- “Bilin ki dil insanın bir parçasıdır. İnsanda bir hazırlık olmazsa, söz de ona yardımcı olamaz. Hazırlık olunca da söz ona mühlet vermez. ” (c. 2, s. 335)
6176. 47- “En iyi, söz amellerin tasdik ettiği sözdür. ” (c. 2, s. 403)
6177. 48- “İnsanların en zarar edeni hak söz söyleme gücü olduğu halde söylemeyendir. ” (c. 2, s. 434)
6178. 49- “Hedefi en iyi vuran ok, doğru sözdür. ” (c. 2, s. 453)
6179. 50- “En doğru söz hal diliyle söylenendir. ” (c. 2, s. 463)
6180. 51- “En çirkin söz acizliği, gereğinden fazla konuşmaktır. ” (c. 2, s. 447)
6181. 52- “En güzel söz güzel düzenin süslediği özel ve genel herkesin anladığı sözdür. ” (c. 2, s. 463)
6182. 53- “En güzel söz kulakların dışarı atmadığı ve derkinin anlayışları sıkıntıya düşürmediği sözdür. ” (c. 2, s. 485)
6183. 54- “Şüphesiz yumuşak sözlülük ve selam vermek ibadettendir. ” (c. 2, s. 497)
6184. 55- “Şüphesiz hikmet sahibi kimsenin sözü doğru olursa deva, hata olursa derttir. ” (c. 2, s. 530)
6185. 56- “Şüphesiz sözün amelden üstünlüğü çirkindir. Ama amelin sözde üstünlüğü güzel ve ziynettir. ” (c. 2, s. 551)
6186. 57- “Eğer selamette olmayı ve ayıplarını örtmeyi seviyorsan sözünü azalt ve suskunluğunu çoğalt ki tefekkürün çoğalsın, kalbin nurlansın ve insanlar senin elinden güvende olsunlar. ” (c. 3, s. 10)
6187. 58- “Ben söylemediğim şeyleri geri getirmeye, söylediğim şeyleri geri getirmekten daha kuvvetliyim. ” (c. 3, s. 40)
6188. 59- “Şüphesiz siz sözünüzle soruşturulacaksınız. O halde iyi sözden başka bir şey söylemeyin. ” (c. 3, s. 65)
6189. 60- “Sözün afeti, uzatmaktır. ” (c. 3, s. 111)
6190. 61- “Akıl kemale erince söz azalır. ” (c. 3, s. 122)
6191. 62- “Konuşmak azalınca, sözde doğruluk çoğalır. ” (c. 3, s. 126)
6192. 63- “Cevap çoğalınca, doğruluk çekip gider. ” (c. 3, s. 126)
6193. 64- “Bir sözü söylediğinde, o sana sahip olur. Ama onu saklarsan sen onun sahibi olursun. ” (c. 3, s. 142)
6194. 65- “Münezzeh olan Allah bir kulunun salahını dilerse ona az konuşmak, az yemek ve az uyumayı ilham eder. ” (c. 3, s. 168)
6195. 66- “Eğer söz, söyleyenin niyetiyle mutabık olursa duyan onu kabullenir. Ama eğer onun niyetiyle muhalif olursa duyanın kalbinde iyi yer etmeyecektir. ” (c. 3, s. 193)
6196. 67- “Sözünde adaletli olmak, büyüklüğü ispatlar. ” (c. 3, s. 219)
6197. 68- “İnsanın belası dilindedir. ” (c. 3, s. 261)
6198. 69- “İnsanın sözü onun kalbinin kudretini haber verir. ” (c. 3, s. 261)
6199. 70- “Konuşun ki tanınasınız. Doğrusu insanoğlu dilinin altında gizlidir. ” (c. 3, s. 287)
6200. 71- “Sözün güzelliği aklın güzelliğinin delilidir. ” (c. 3, s. 369)
6201. 72- “Dilin keskinliği, mızrağın ucundan daha keskindir. ” (c. 3, s. 403)
6202. 73- “Mızrakların keskinliği insanın eklemlerini ve dilin keskinliği ise ömürleri keser. ” (c. 3, s. 403)
6203. 74- “Dili saklamak ve ihsanda bulunmak, insanın en yüce faziletlerindendir. ” (c. 3, s. 403)
6204. 75- “Tabakta olan şeyi saklamak, kapağını iyice kapatmaktadır. ” (c. 3, s. 409)
6205. 76- “En iyi söz, yormayıp usandırmayan ve çok az olmayan sözdür. ” (c. 3, s. 424)
6206. 77- “Sana getirenden hikmeti öğren. Sen söylenen şeye bak, söyleyene bakma!” (c. 3, s. 442)
6207. 78- “İnsanın aklının kılavuzu, sözüdür. ” (c. 4, s.
6208. 79- “Seni ilgilendirmeyen ve yersiz yerde konuşmayı terk et! Nice sözler nimeti kaldırır ve nice söz bir kanın dökülmesine sebep olur. ” (c. 4, s. 17)
6209. 80- “Tanımadığın şey hakkında konuşmayı ve vazifen olmadığı yerde konuşmayı bırak. Dalalete düşmekten korkun olduğun yola adım atma. ” (c. 4, s. 20)
6210. 81- “Nice söz vardır ki bir çok yara açar. ” (c. 4, s. 56)
6211. 82- “Nice söz vardır ki kılıç gibi keskindir. ” (c. 4, s. 56)
6212. 83- “Nice söz nimeti yok eder. ” (c. 4, s. 58)
6213. 84- “Nice söz vardır ki can alır. ” (c. 4, s. 59)
6214. 85- “Nice söz vardır ki, saldırıdan daha zordur. ” (c. 4, s. 60)
6215. 86- “Nice fitne ve fesat vardır ki bir söz ile uyanır. ” (c. 4, s. 60)
6216. 87- “Nice söz vardır ki sessizlik ondan daha iyidir. ” (c. 4, s. 65)
6217. 88- “Nice söz vardır ki insanın ölümüne (veya yaralanmasına) sebep olur. ” (c. 4, s. 66)
6218. 89- “Nice savaş bir tek sözden ortaya çıkmıştır. ” (c. 4, s. 66)
6219. 90- “Nice söz vardır ki oktan daha etkindir. ” (c. 4, s. 69)
6220. 91- “Nice konuşan insan hüccet getirmekte dilsiz kesilir. ” (c. 4, s. 82)
6221. 92- “Dil yarası mızrak ucunun isabet etmesinden daha kesicidir. ” (c. 4, s. 105)
6222. 93- “Dilin sürçmesi mızrağın yarasından daha zordur. ” (c. 4, s. 111)
6223. 94- “Dilin sürçmesi insanı yok eder. ” (c. 4, s. 111)
6224. 95- “Dilin sürçmesi en zor helak ve yok oluştur. ” (c. 4, s. 117)
6225. 96- “Alçakların şivesi çirkin sözdür. ” (c. 4, s. 127)
6226. 97- “İyilerin şivesi, yumuşak sözlülük ve selam vermektir. ” (c. 4, s. 130)
6227. 98- “Kötü söz insanın nuraniyetini ve mürüvvetini lekeler. ” (c. 4, s. 143)
6228. 99- “Kötü söz insanın değerini ayıplı kılar ve kardeşliği yok eder. ” (c. 4, s. 144)
6229. 100- “En kötü söz, birbiriyle çelişen sözdür. ” (c. 4, s. 169)
6230. 101- “İnsanın salahı/kurtuluşu dilini hapsetmesinde ve ihsanda bulunmasındadır. ” (c. 4, s. 197)
6231. 102- “Dili saklamak saltanat ve serbest bırakmak ise helak olmaktır. ” (c. 4, s. 233)
6232. 103- “Dil yarası mızrak ucunun yarasından daha kesicidir. ” (c. 4, s. 255)
6233. 104- “İnsanın aklı sözünün açıklığıyla ölçülür. ” (c. 4, s. 325)
6234. 105- “Dilini yumuşak konuşmaya ve selam vermeye alıştır ki seni sevenler çoğalsın ve düşmanın azalsın. ” (c. 4, s. 329)
6235. 106- “Dilini iyi söz söylemeye alıştır ki kınanmaktan kurtulasın. ” (c. 4, s. 329)
6236. 107- “Dünyada kendisine fayda vermeyen ve ahirette ise bir sevap kazandırmayan sözü söyleyen kimseye şaşarım. ” (c. 4, s. 347)
6237. 108- “Kendisinden nakledilince zarar veren ve nakledilmeyince de kendisine fayda vermeyen sözü söyleyen kimseye şaşarım. ” (c. 4, s. 347)
6238. 109- “Konuşmakta acizliğin nişanesi karşılıklı görüş alışverişinde bulunurken sözü tekrarlamak ve konuşunca çok sevinmektir. ” (c. 4, s. 364)
6239. 110- “İnsanın fazileti sözünden tanınır. ” (c. 4, s. 414)
6240. 111- “Bazen konuşmak zarar verir. ” (c. 4, s. 470)
6241. 112- “Çok konuşmak yorgunlukla birliktedir. ” (c. 4, s. 494)
6242. 113- “Kötü veya iyi işi yaymakta dilin insaflı olması çok azdır. ” (c. 4, s. 495)
6243. 114- “Dilini doğrult ki salim kalasın. ” (c. 4, s. 503)
6244. 115- “Az konuşmak ayıpları örter ve günahları azaltır. ” (c. 4, s. 505)
6245. 116- “Az konuşmak insanın ayıplarını örter ve sürçmekten alı-koyar. ” (c. 4, s. 506)
6246. 117- “Ahmak insanın kalbi dilindedir ve akıllı kimsenin dili ise kalbinin arkasındadır. ” (c. 4, s. 507)
6247. 118- “Ahmağın kalbi dilinin arkasındadır ve akıllı kimsenin dili ise kalbin arkasındadır. ” (c. 4, s. 507)
6248. 119- “Sözünü azalt ve arzularını kısalt. ” (c. 4, s. 511)
6249. 120- “Konuşmaktan acizliğin çirkinliği boş konuşmanın yarasından daha iyidir. ” (c. 4, s. 513)
6250. 121- “Her insan elinin ve dilinin günahıyla sorguya çekilir. ” (c. 4, s. 533)
6251. 122- “Nice kan vardır ki ağız (veya söz) dökmüştür. ” (c. 4, s. 547)
6252. 123- “Nice insan vardır ki onu dili helak etmiştir. ” (c. 4, s. 547)
6253. 124- “Nice savaş vardır ki bir söz onu ortaya çıkarır. ” (c. 4, s. 549)
6254. 125- “Nice söz vardır ki nimeti yok eder. ” (c. 4, s. 549)
6255. 126- “Çok konuşmak kulağa eziyet eder. ” (c. 4, s. 587)
6256. 127- “Çok konuşmak kardeşlere eziyet eder. ” (c. 4, s. 595)
6257. 128- “Çok konuşmak etrafını sarar ve manayı azaltır. Neticede sonu gözükmez ve hiç kimse kendisinden yararlanmaz olur” (c. 4, s. 598)
6258. 129- “Güzel konuş ve iyi amelde bulun. Zira insanın sözü faziletinin üstünlüğünün ve ameli aklının göstergesidir. ” (c. 4, s. 611)
6259. 130- “Hikmet elde etmek az konuşmak ve yumuşaklık göstermektir. ” (c. 4, s. 625)
6260. 131- “İnsanın sözü, aklının ölçüsüdür. ” (c. 4, s. 629)
6261. 132- “Sözün sana saklanır ve defterinde kalıcıdır. O halde sözünü seni Allah’a yakınlaştıran şeye ayır ve seni helak edecek şeylerde başı boş salmaktan sakın. ” (c. 4, s. 632)
6262. 133- “Her sözün cevabı vardır. ” (c. 5, s. 11)
6263. 134- “Her makamın bir sözü vardır. ” (c. 5, s. 16)
6264. 135- “Her gelenin şaşkınlığı vardır. O halde sözle onu açın/şaşkınlığını giderin. ” (c. 5, s. 24)
6265. 136- “Sözün afetleri vardır. ” (c. 5, s. 26)
6266. 137- “Her konuşmacının (konuşabileceği) vakitleri vardır. ” (c. 5, s. 26)
6267. 138- “Akıllı kimsenin her sözünde bir zekilik vardır. ” (c. 5, s. 30)
6268. 139- “İnsan iki fazilete sahiptir: Akıl ve mantık (konuşma gücü). Akıl sayesinde fayda elde eder ve söz sayesinde ise insan başkalarına fayda verir. ” (c. 5, s. 40)
6269. 140- “Akıllı kimsenin dili kalbinin arkasındadır. ” (c. 5, s. 123)
6270. 141- “Cahil kimsenin dili ölümünün kilididir. ” (c. 5, s. 124)
6271. 142- “Dilini saklarsan seni kurtarır ve eğer bırakırsan seni helak eder. ” (c. 5, s. 125)
6272. 143- “Anlayış ehli için sözler değişir. (Gerçekler kendisine öğüt ve örneklerle anlatılır. )” (c. 5, s. 130)
6273. 144- “Hal dili söz dilinden daha doğrudur. ” (c. 5, s. 131)
6274. 145- “İyi insanın dili cahillerin beyinsizliğini önler. ” (c. 5, s. 132)
6275. 146- “Çok konuşan eziyet eder/usandırır. ” (c. 5, s. 139)
6276. 147- “Çok konuşan hezeyan söyler/saçmalar. ” (c. 5, s. 140)
6277. 148- “Dili tatlı olanın kardeşleri çoğalır. ” (c. 5, s. 156)
6278. 149- “Çok konuşan sürçer. ” (c. 5, s. 171)
6279. 150- “Hak söyleyen tasdik edilir. ” (c. 5, s. 175)
6280. 151- “Çok konuşan, çok kınanır. ” (c. 5, s. 176)
6281. 152- “Sözünü araştıranın hatası az olur. ” (c. 5, s. 199)
6282. 153- “Çok konuşanın düşmesi çoğalır. ” (c. 5, s. 199)
6283. 154- “Dilini koruyan kendini saygın kılmıştır. ” (c. 5, s. 208)
6284. 155- “Çok konuşanın boş konuşması çoğalır. ” (c. 5, s. 225)
6285. 156- “Sözü yumuşak olanın dostluğu sabit olur. ” (c. 5, s. 193)
6286. 157- “Çok konuşan düşmekten güvende olmaz. ” (c. 5, s. 231)
6287. 158- “Sözü sebebiyle sorguya çekileceğini bilen kimse, sözünü kısaltmalıdır. ” (c. 5, s. 232)
6288. 159- “Diline sahip olmayan kimse pişman olur. ” (c. 5, s. 245)
6289. 160- “Dilini hapseden kimse pişmanlıktan güvendedir. ” (c. 5, s. 265)
6290. 161- “Dilini doğru kılan kimse aklını ziynetlendirir. ” (c. 5, s. 283)
6291. 162- “Sözü kendisini sevindirenin aklı gurbete düşer. ” (c. 5, s. 283)
6292. 163- “Çok konuşan kimseden insanlar bıkar. ” (c. 5, s. 286)
6293. 164- “Sözü az olanın günahı az olur. ” (c. 5, s. 288)
6294. 165- “Sözü az olanın ayıpları ortadan kalkar. ” (c. 5, s. 290)
6295. 166- “Dilini kendisine hakim kılan kimse, ölüm hükmünü imzalamıştır. ” (c. 5, s. 290)
6296. 167- “Sözünü doğru ve muhkem kılan kimse, bu işiyle kendinde fazilet ve yüceliğin çok olduğuna delil getirmiştir. ” (c. 5, s. 291)
6297. 168- “Duyulmaması gereken bir sözü söyleyen kimse, istemediği şeyleri işitir. ” (c. 5, s. 291)
6298. 169- “Zafer, sözü iyi olan kimsenin önündedir. ” (c. 5, s. 306)